UYKU DÜZENİ VE ALIŞKANLIĞI
Uyku, karmaşık beyin işlevi ve psikoloji ile ilgili yaşamsal bir durumdur. Dış etkenlere açık, bireyin duygusal ve içgüdüsel yaşamlarıyla ilgili gelişimsel bir işlevdir. İlk üç aylık süreçte bebekler zamanlarının çoğunu uykuda geçirirler ve bu dönemde uyku- uyanıklık döngüsü bebeğin ihtiyaçlarına bağlıdır. Eğer ciddi bir sağlık sorunu yoksa her bebekte ilk üç ay sonrasında gece ve gündüz uyku düzeni oluşturulabilir.
Uyku şu üç dönemi içermektedir; uykuya dalma, rüyasız uyku, rüyalı uyku dönemleri. Uykuya dalma dönemlerinde yavaş yavaş çevre beden ile ilgili algılar azalarak kişi uyku dönenme geçer. Rüyasız uyku dönemi bedenin temel yapı taşı olan proteinlerin yeniden oluşturulduğu ve kişinin fiziksel yorgunluğunu atarak dinlemeyi sağlayan ve büyüme hormonunun salgılandığı dönemdir. Rüyalı uyku dönemi ise, uyuyan kişide göz kapaklarında ve gözlerinde hareketlerin başlaması ile fark edilir. Bu dönemde rüya ile uyumlu olarak beden hareketlerinin ortaya çıkmaması için kas gerginliği yok olmuştur. Yenidoğanda bu döneme 30-45 dakikadan çocuklarda ise 120 dakikadan sonra geçiş yapılır.
Bebekler kendi odalarında ne zaman yatmalıdır?
Bebeklerin ayrı bir odada yatırılması için mutlak bir doğru yoktur, bunu annenin bebeğe ulaşmaktaki kolaylığı belirleyecektir. Eğer odalar bebeğin seninin rahatlıkla duyulabileceği bir yakınlıkta ise doğumdan hemen sonra da kendi odasında yatırılabilir. Eğer koşullar uygun değilse çoğu ebeveynin yaptığı gibi yatak odasına konulacak bir bebek yatağıyla da birliktelik başlatılabilir.
Çocuğun anne babasıyla yatması sakıncalı mıdır?
Çocukların bir yaşa kadar anne- aba ile yatmasında bir sakınca yoktur. Ancak her gece ve bütün gece annenin yanında yatma isteğine en çok iki yaşına kadar izin verilmelidir. Çocuğu mümkün olduğunca erken zamanda kendi odasına ve yatağına alıştırmak, yaşı daha büyük olan bir çocuğa kendi odasında ve yatağında yatması gerektiğini anlatmak ve kabul ettirmekten daha kolay olacaktır. Çocuğunuzun istediği zaman belirli bir süre için sizin yatağınıza gelmesine izin vermek daha yararlı olacaktır. Unutulmamalıdır ki bu alışkanlığı kazandırmak çocuktan çok ebeveynin elindedir. Bağımsızlık ve kendine güven duygusunun gelişimi açısından çocuğun kendi yatağında ve uyuması önemli bir adımdır.
Çocukların gece uyandıklarında anne abanın yatağına gitmesine izin verilmeli midir?
Çocukların ilk altı yıl anne baba ile yatmak istemesi anlayışla karşılanabilir. Ebeveynin yanında olmak çocuğa güven duygusu verir. Çocuğunuz çoğu zaman kendi yatağında uykuya geçiyor ve kendi yatağında uykuya dalıyorsa ara sıra sizin yatağınıza gelmesinde bir sakınca yoktur. Ancak bu durumun her gece tekrarlanması durumunda çocukla nedenleri hakkında konuşulması önemlidir. Nedenini anlamak ve varsa çocuğu endişelendiren durumu düzeltmek ile uyku alışkanlığı sağlanabilir.
Kendi yatağında yatmaktan korkan bir çocuğa ne yapılmalıdır?
Çocuğunuzun korku nedeniyle yatağında yatmaması önemli bir konudur. Bazı çocukların gece korkuları ve kabuslar nedeniyle kaygılandıklarını bilmekteyiz eğer bu durumun var olduğundan eminseniz uzman yardımı almak sorununun büyümeden çözülmesini sağlayacaktır. Ancak zaman zaman çocuklar anne babanın yanında yatmak için korkuyu kullanabilirler. Bunu da dikkate alarak yapılması gereken, çocuğun yatağa alınması değil, ebeveynin çocuğun yatağına giderek onu uykuya dalana kadar beklemesi ve rahatlatmasıdır. Odasında ışığı açık bırakmak, müzik ya da televizyonu açmak da çeşitli yöntemler uykuya geçişi kolaylaştırması açısından faydalı olabilir. Korkularının sebebi arkadaş ortamında anlatılan korkutucu hikayeler olabileceğinden çocuğun içinde olduğu çevreyi gözlemlemek de sorunun nereden kaynakladığını bulma açsında faydalı olacaktır. Ancak bu yöntemler çocuğunuzu rahatlatmıyor ve sorun devam ediyorsa uzman yardımı almanız gerektiğini unutmayınız.
Kaynakça:
Psikolog İpek Turgut